ლატალის საზოგადოების საერთო კრების დადგენილება

      სვანეთი 11.05.14 წ.

          უფლის ნებით, სვანეთში შექმნილი უკიდურესად მძიმე მდგომარეობიდან  გამომდინარე შევიყარეთ, ვიმსჯელეთ და  დავადგინეთ: 

·         ცნობად იქნას მიღებული, რომ ეგრეთ წოდებული უცხოელი ინვესტორების, კერძოდ „ტრანსელექტრიკა“-ს გადაწყვეტილი აქვს ხაიშის თემის მოსახლეობის გადასახლება და ხუდონჰესის აშენება. სპეციალისტების მიერ დამტკიცებულია, რომ აღნიშნული პროექტი საქართველოს ენერგეტიკას და მის ეკონომიკას, არავითარ მოგებას არ მოუტანს. აშენების შემდგომ აშკარად ჩანს, რომ მოსალოდნელი ეკოლოგიური კატასტროფის გამო დატბორვის შედეგად გადასახლება მოუწევთ ჭუბერისა და იდლიანის თემებსაც. 

·         მთავრობის განცხადებებიდან გამომდინარე, უახლოეს მომავალსი სვანეთში მოსალოდნელია 14 ჰესის აშენება, მათ შორის: მაღალკაშხლიანი ტობარი, ფარი და ლატალჰესების. ამ გეგმის განხორციელების შემთხვევაში სვანეთის მოსახლეობის 70% იძულებული გახდება გადასახლდეს. უკვე არავისთვის აღარ არის საიდუმლო ის ფაქტი, რომ ჯერ კიდევ წინა ხელისუფლების მიერ დაიწყო და დღესაც გრძელდება სვანეთის ოქროს და სხვა წიაღისეული მარაგების (მათ შორის ურანის) ძიება და მოპოვებისთვის აუცილებელი ინფრასტრუქტურის შექმნა. თეთნულდის მიმართულებით ზამთრის სპორტული კომპლექსის აშენების საბაბით, ისეთი მძლავრი ელექტროგადაცემის ხაზების და ქვესადგურების მშენებლობა, რომელთა საჭიროება ამ მიზნით არავითარ გონივრულ აზრს არ ეფუძნება. ზემოთ ჩამოთვლილი ღონისძიებათა განხორციელების შემთხვევაში მოსალოდნელია:

§  სვანეთის ულამაზესი ბუნების განადგურება;

§  კლიმატის ცვლილება;

§  ადგილობრივი მოსახლეობის ნორმალური განვითარებისთვის აუცილებელი პირობების მოსპობა;

§  მიწის ქვეშა და მიწის ზედა კულტურული მემკვიდრეობის (როგორც მატერიალური, ასევე სულიერი) გაქრობა;  

§  სვანური ენის და ადათ-წესების დაკარგვა;

§  მამა-პაპათა საფლავების, ეკლესიების, კოშკების და მაჩუბების ნგრევა და საერთოდ მსოფლიოში ერთ-ერთი უძველესი ცივილიზაციის შემქმნელი ფენომენის -  სვანური გენეტიკის განადგურება.

გარდა ამისა, რუსეთ - საქართველოს შორის საბჭოთა „კაკებეს“ აგენტურის მიერ მოწყობილი დაპირისპირების გამო, სვანეთმა განიცადა უდიდესი დანაკარგი. ხელოვნურად ჩამოგვაჭრეს ერთ-ერთი ულამაზესი და უმდიდრესი მხარე - დალის ხეობა, სადაც დღეს სვანებიდან თუ ვინმე ცხოვრობს, განიცდის დიდ სიდუხჭირეს და დისკრიმინაციას. მათ ხმის ამოღების უფლება არ ააქვთ.

     ვინმე და მათ შორის საქართველოს ამჟამინდელი მთავრობა გვაძლევს კი გარანტიას, რომ უახლოეს მომავალში ზემო და ქვემო სვანეთში, იგივე არ განმეორდება? ნუთუ ვინმესთვის გაუგებარია, რომ რუსეთის მუდმივი ოცნება იყო და არის ბოლომდე დაიპყროს კავკასია.

450 კმ. მონაკვეთი, (ჩხალთის ქედიდან დუალეთამდე) სვანეთის ისტორიული საზღვრია, სწორედ ამ საზღვრების ხელში ჩაგდებაზეა ბრძოლა.

მოსახლეობის გადასახლების და საკუთრების ხელში ჩაგდების საუკეთესო საშუალებაა დიდი წყალსაცავების მშენებლობა, მიწების, ტყეების და წიაღისეულის გასხვისება.

       მიუხედავად იმისა, რომ პოლიტიკური გაერთიანება ოცნება, რომელიც ხელისუფლებაში ჩვენი სისხლის და ყოველდღიური ბრძოლის ხარჯზე მოვიდა, დღემდე არ არასრულებს დანაპირებს, კერძოდ: არ აღადგინა სამართლიანობა, ქვეყანა კვლავ აღებ-მიცემობისა და ცალკეული პიროვნებების გავლენის ქვეშ იმყოფება. დღემდე სანდრო გირგვლიანის და მისი უბრწყინვალესი დედის, სხვათა შვილების გადამრჩენელის, უშიშარი მებრძოლის ირინა ენუქიძის და სხვა უმანკო ახალგაზრდების (ცინდელიანის, რობაქიძის, ვაზაგაშვილის) მკვლელები არ დასჯილან. საქართველოში და საზღვარგარეთ მშვიდად დასეირნობენ ეცერის, მეთორმეტე საუკუნის საფლავების შემბილწველები. სამაგიეროდ დღემდე მუდმივი პატიმრობა აქვს მისჯილი, საქართველოს ენერგეტიკაში ერთ-ერთ დიდ სპეციალისტს, უდანაშაულო პიროვნებას გიორგი გვიჩიანს, რომლის გამოც უდროოდ სიცოცხლეს გამოესალმა მამამისი - ლატალის საამაყო შვილი მათე გვიჩიანი. რომელი ერთი ჩამოვთვალოთ. სვანებს ყოველივე ამაზე დღემდე გვსაყვედურებენ, ხმის ამოუღებლობას და სილაჩრეს გვაბრალებენ. დღეს ჩვენ ხმამაღლა ვაცხადებთ, რომ არასოდეს უსამართლობას არ ვაპატიებთ. თუ ჩვენ გავწყდებით შვილებს და შვილიშვილებს დაუბარებთ, რომ ჩვენი და ჩვენი წინაპრების სისხლით მორწყული მიწა არავის დაუთმონ, უსამართლობა არ დაუშვან, მოძალადე და მზაკვარი ახლოს არ გაიკარონ, ყოველივე ამის მოწამე ლატალის მაცხოვარი და სვანეთის ეკლესია მონასტრები არიან.

ზემოთქმულიდან გამომდინარე მოვითხოვთ:                              

·         საქართველოს პარლამენტმა და მთავრობამ ყოველივე ამაზე სრულფასოვანი პასუხი გაგვცეს, კერძოდ:

o   მიიღოს დადგენილება სვანეთში ბუნების და მოსახლეობისთვის მავნე, ნებისმიერი პრეოექტისა და მშენებლობის შეჩერების სესახებ.

o   გამოიძიოს და დასაჯოს ის პიროვნებები, თუ ჯგუფები,  რომლებიც სვანეთის და სვანების განადგურებას და გაქრობას ცდილობენ.         

o   სვანეთი, როგორც ცალკე ადმინისტრაციული ერთეული, თავისი ისტორიული საზღვრების ფარგლებში, ადგილობრივი მოსახლეობის ინტერესების გათვალისწინებით, გამოცხადდეს ნაკრძალად.                     

·          მივმართავთ: საქართველოს პატრიარქს ილია II -ს, საქართველოს მოწინავე საზოგადოებას, საერთაშორისო და ადგილობრივ ორგანიზაციებს, ბუნების და ადამიანის უფლებების დამცველ ორგანიზაციებს, თვითოეულ სვანს (ვისთვისაც სულერთია არ არის სვანეთის ყოფნა არ ყოფნა) ერთად დავიცვათ საქართველოს ერთ-ერთი ულამაზესი კუთხე - სვანეთი. 

evro kavSiris mxardaWerili proeqtis ,,samoqalaqo sazogadoebis xelSewyoba zemo svaneTSi da misi CarTva adgilobriv TviTmarTvelobaSi” farglebSi, 2012 wlis aprilSi, Cvenma organizaciam latalis Temis mosaxleobasTan erTad mimarTa energo kompamia pro-jorjias adgilobriv menejers baton aleko ugulavas, raTa dauyovnebliv SeeswavlaT latalis TemSi el-momaragebaSi arsebuli problemebi. moTxovnis safuZvelze adgilze Catarda kvleviTi samuSaoebi, ris Sedegadac dadginda Semdegi samuSaoebis ganxorcielebis aucilebloba: damatebiTi el-sadguris montaJi da arsebuli el gayvanilobis qselis reabilitacia, Tumca aRniSnuli samuSaoebis realizeba Zalian gaWianurda, aqedan gamomdinare daxmarebisaTvis mivmarTeT, analogiuri problemebis gadaWris sferoSi gamocdil partnior organizacias,- imereTis regionis axalgazrduli samecniero-sainformacio asociacia “asa” s. am organizaciasTan TanamSromlobiT, erTi wlis ganmavlobaSi sistematiurad mivmarTavdiT pro jorjias xelmZRvanelobas, samTavrobo struqturebs da aseve energo kompaniebis maregulirebel organizaciebs, raTa gadagveWra zemoaRniSnuli problemebi. mimdinare aqtivobebma saboloo jamSi dadebiTi Sedegi gamoiRo: latalis TemSi, kerZod, ieneSis ubanSi damontaJda damatebiTi 100 kilovatiani transpormatori, aseve naxevrad Seicvala el gayvanilobis xazebi. mosaxleobam 20 wlis ganmavlobaSi pirvelad miiRo normaluri eleqtro energia da Sesabamisad maT uproblemod SeuZliaT gamoiyenon saojaxo eleqtro teqnika. 20 maisidan centri gegmavs adgilze eqspertis batoni zaza xelaZis mowvevas, romelmac udidesi wvlili Seitana aRniSnuli sakiTxis gadaWraSi. Aam etapze eqsperti Seafasebs Catarebuli samuSaoebis xarisxs, ris Sedegadac daideba saboloo SefasebiTi daskvna.

evro kavSiris mxardaWerili proeqtis ,,samoqalaqo sazogadoebis xelSewyoba zemo svaneTSi da misi CarTva adgilobriv TviTmarTvelobaSi” farglebSi, 2012 wlis aprilSi, Cvenma organizaciam latalis Temis mosaxleobasTan erTad mimarTa energo kompamia pro-jorjias adgilobriv menejers baton aleko ugulavas, raTa dauyovnebliv SeeswavlaT latalis TemSi el-momaragebaSi arsebuli problemebi. moTxovnis safuZvelze adgilze Catarda kvleviTi samuSaoebi, ris Sedegadac dadginda Semdegi samuSaoebis ganxorcielebis aucilebloba: damatebiTi el-sadguris montaJi da arsebuli el gayvanilobis qselis reabilitacia, Tumca aRniSnuli samuSaoebis realizeba Zalian gaWianurda, aqedan gamomdinare daxmarebisaTvis mivmarTeT, analogiuri problemebis gadaWris sferoSi gamocdil partnior organizacias,- imereTis regionis axalgazrduli samecniero-sainformacio asociacia “asa” s. am organizaciasTan TanamSromlobiT, erTi wlis ganmavlobaSi sistematiurad mivmarTavdiT pro jorjias xelmZRvanelobas, samTavrobo struqturebs da aseve energo kompaniebis maregulirebel organizaciebs, raTa gadagveWra zemoaRniSnuli problemebi. mimdinare aqtivobebma saboloo jamSi dadebiTi Sedegi gamoiRo: latalis TemSi, kerZod, ieneSis ubanSi damontaJda damatebiTi 100 kilovatiani transpormatori, aseve naxevrad Seicvala el gayvanilobis xazebi. mosaxleobam 20 wlis ganmavlobaSi pirvelad miiRo normaluri eleqtro energia da Sesabamisad maT uproblemod SeuZliaT gamoiyenon saojaxo eleqtro teqnika.

20 maisidan centri gegmavs adgilze eqspertis  batoni zaza xelaZis mowvevas, romelmac udidesi wvlili Seitana aRniSnuli sakiTxis gadaWraSi. Aam etapze eqsperti Seafasebs Catarebuli samuSaoebis xarisxs, ris Sedegadac daideba saboloo SefasebiTi daskvna.       

მივესალმებით საქართველოს რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტროს  ინიციატივას, რომელიც უკავშირდება  სოფლის მხარდაჭერის პროგრამაში სამოქალაქო საზოგადოების ჩართულობის გაძლიერებას, რაც დახვეწავს სოფლის მხარდაჭერის პროგრამის განხორციელების მექანიზმებს და უფრო გამჭირვალეს გახდის პროცესებს. თუმცა, იმ რეგიონების ნუსხაში, სადაც გეგმავთ შეხვედრების ჩატარებას, რატომღაც  მესტიის მუნიციპალიტეტი არ შედის.  
ჩვენი ორგანიზაცია 2012 წლიდან ჩართულია სოფლის მხარდაჭერის პროგრამის მონიტორინგში, აქედან გამომდინარე კარგად ვიცნობთ პროგრამის ხარვეზებს.  2012 წელს, ფრიდრიხ ებერტის ფონდის მხარდაჭერით, ზემო სვანეთში, კერძოდ ლატალის თემში,  განვახორციელეთ პროექტი: „სოფლის მხარდაჭერის პროგრამის განვითარების ხელშეწყობა“.  პროექტის ძირითადი მიზანი იყო სოფლის  პროგრამის განხორციელებისას  არსებული პრობლემების შესწავლა და მათი გადაჭრის გზების გამონახვა. კვლევების შედეგებმა გვიჩვენა, რომ სოფლის მხარდაჭერის პროგრამა მნიშნელოვანია თემებში არსებული პრობლემების გადასაჭრელად, თუმცა ძალიან ბევრი ხარვეზი გამოიკვეთა პროგრამის პროცესების მართვაში, ძირითადად ადგილობრივი მმართველობების არა ორგანიზებული დამოკიდებულება პროგრამის  მართვის პროცესებთან მიმართებაში.
ჩვენი ორგანიზაცია 2013 წელსაც ჩაერთო მიმდინარე პროგრამის პროცესებში. ამ ეტაპზეც პროგრამის ფარგლებში გამოიკვეთა პრიორიტეტების შერჩევა/განხილვებში მოსახლეობის პასიურობა, აქედან გამომდინარე სოფ. ლატალის თვითმმართველობას გაუზიარეთ ჩვენი გამოცდილება, დავეხმარეთ მაქსიმალურად ობიექტურად და გამჭვირვალედ ჩაგვეტარებინა პრიორიტეტების შერჩევის პრინცესი, ლატალის თემის იენაშის უბანში.
 პრიორიტეტების განსაზღვრა ჩატარდა შემდეგნაირად;

1.      საინფორმაციო ფურცლების საშუალებით მოვახდინეთ მოსახლეობის ინფორმირება პროგრამის ფარგლებში დაგეგმილი შეხვედრების შესახებ;

2.      ჩავატარეთ ორი შეხვერა, სადაც მოსახლეობასთან ერთად  განიხილა პროგრამა და  შეირჩა პრიორიტეტული საკითხები; (პრიორიტეტების შერჩევისას, აუცილებელია პროგრამით გამოყოფილი თანხისა და შერჩეული პრიორიტეტების ფარგლებში ჩასატარებელი სამუშაოების შესაბამისობის განსაზღვრა)

3.      ვინაიდან შეხვერებზე შეუძლებელია მოსახლეობის უმრავლესობის ჩართვა, აქედან განონდინარე ყველაზე პრიორიტეტული საკითხის განსაზღვრის მიზნით, მოსახლეობაში ჩავატარეთ ღია ტიპის გამოკითხვა;  მოვამზადეთ ანკეტები, სადაც წინა შეხვერებზე შერჩეული პრიორიტეტებიდან, ყველა ზრდასრულმა მოქალაქემ შემოხაზა მისთვის მისაღები პრიორიტეტი; (ანკეტების ჩამოტარებაში ჩავრთეთ ყველა პრიორიტეტის ლობისტი, ასევე მონიტორინგის ხელშეწყობის მიზნით ყველა მოქალაქემ მიუთითა ვინაობა/ხელმოწერით)

4.      ჩავატარეთ შევსებული ანკეტების შეჯამება, სადაც ობიექტურად ხმათა უმრავლესობით მოხდა გამარჯვებული პრიორიტეტის დამტკიცება. 

შემდეგი მნიშვნელოვანი ეტაპები:  (ამ პროცესებზე თქვენ შეგიძლიათ თავიდანვე მისცეთ მითითეთები თვითმმართველობის ამჟამინდელ ხელმძღვანელობას, რადგან არ განმეორდეს ადრე დაშვებული შეცდომები)

1.      მუნიციპალიტეტის გამგეობის მიერ, რამდენად კანონიერად და კეთილსინდისიერად იქნება დამტკიცებული სოფლის დახმარების პროგრამის ფარეგლებში შერჩეული სამუშაოების მწარმოებელი კომპანიები. აქ ჩვენი დაკვირვებიდან გამომდინარე სამუშაოები უნდა განახორციელოს არა იმ თემის წარმომადგენელმა (ინდ. მეწარმემ),  სადაც ტარდება სამუშაოები, არამედ სხვა გამოცდილმა ორგანიზაციამ, რაც ხელს შეუწყობს, რომ თემმა თვითონვე აწარმოოს მონიტორინგი სამუშაოების პროცესზე. მოგეხსენებათ თემებში  ნათესაური ფაქტორის გამო ყველა თვალს ხუჭავს დარღვევებზე. (ხშირად პოლიტიკური თვალსაზრისითაც ხდება სამუშაოების განაწილება თემებში თვითმმართველობის მხარდამჭერებზე/ნათესავებზე, რომლებიც სპეციალურად რეგისტრირდებიან მეწარმეებად სოფლის პროგრამის თანხების ასათვისებლად, როცა მათი გამოცდილება და სამუშაოების ეფექტურად ჩატარების მოტივაცია ძალიან დაბალია.

2.      შესრულებული სამუშაოების ჩაბარება, თვითმმართველობის კომისიის მიერ, ეს ეტაპიც ითხოვს დამატებით კორექტირებას, რადგან, აქ აუცილებელია, ამ პროცესს დაესწროს სამოქალაქო საზოგადოება და თემის წარმომადგენლები (სოფლის კომისია), რაც ხელს შეუწყობს ჩატარებული  სამუშაოების ობიექტურად შეფასებას.